آمالگام

 

آمالگام نوعی ماده ی ترمیمی دندانی است که از اوایل دهه ی 1830 برای ترمیم دندان ها استفاده می شود. آمالگام به دلیل مزایایی از قبیل هزینه ی پایین نسبت به سایر مواد ترمیمی، سهولت استفاده، استحکام، دوام و خاصیت باکتری کشی سال های طولانی ماده ی انتخابی برای ترمیم دندانی بوده است. (توصیه می شود مقالات لمینت دندان و ایمپلنت دندان را نیز مشاهده کنید )

 

آمالگام مخلوط آلیاژی همگن از دو یا چند عنصر است که حداقل یکی از آنها فلز است. اکثر فلزات به استثنای برخی مانند آهن در جیوه محلول هستند. جیوه برای افزایش طول عمر، بهبود شکستگی ها و حفظ سلامتی در عصر باستان در چین و هند استفاده می شده است، یونانیان باستان از جیوه در پماد ها و مصریان باستان در لوازم آرایشی استفاده می کردند.

اگرچه تاریخچه ی دقیق اولین نمونه از کاربرد آمالگام به عنوان ماده ی ترمیمی دندان دقیقاً مشخص نیست اما مدارکی وجود دارد دال بر اینکه چینی ها هزار سال قبل از غربی ها آمالگام نقره را برای پر کردن دندان ها ابداع کرده اند.

 

ابداع اولین آمالگام دندانی را به شیمیدانی فرانسوی در سال 1816 نسبت می دهند. وی از سکه های نقره ای که که با حرارت در جیوه حل می شد برای پر کردن دندان استفاده می کرد با وجود این ابداع اولین آمالگام تهیه شده در دمای محیط به کریس بل شیمی دان انگلیسی در سال 1819 نسبت داده شده است.

 

در حال حاضر و با وجو گذشت بیش از 170 سال از زمان شروع جنگ اول ‌آمالگام دندانی هنوز هم به عنوان ماده ای ایمن، مقرون به صرفه و با دوام برای ترمیم دندان ها استفاده می شود. آمالگام دندانی موضوع تحقیقات و مطالعات بسیار وسیع و گسترده ای بوده که به نوعی رکورد ایمنی و اثر بخشی از خود به جای گذاشته است. احتمالاً مهم ترین مزیت آمالگام دوام بالینی بیشتر نسبت به مواد همرنگ دندان به خصوص در ترمیم حفره های بزرگ و در نواحی تحت فشار های اکلوزالی مانند دندان های آسیا است.

 

عواملی که منجر به کاهش استفاده از آن در سال های اخیر شده است بیشتر مربوط به نگرانی های مورد مناقشه ی زیست محیطی مربوط به رها سازی جیوه از آمالگام یا سوزاندن افراد متوفی است. علاوه بر این رنگ نقره ای آن با رنگ ساختار های دندانی هماهنگ نیست و در صورت استفاده در ترمیم دندان ها قدامی مشکل زیبایی ایجاد می کند.

 

فدراسیون جهانی دندان پزشکی FDI و سازمان جهانی بهداشت WHO در سال 1997 طی بیانیه ای توافقی اعلام کردند هیچ گونه مطالعه ی کنترل شده ای وجود ندارد که نشانگر عوارض جانبی سیستمیک ناشی از ترمیم های آمالگام باشد. مقادیر اندکی جیوه از آمالگام های دندانی مخصوصاً هنگام جایگذاری یا برداشت ترمیم آزاد می شود، این ماده به استثنای برخی عوارض جانبی موضعی مانند واکنش های حساسیتی فاقد اثرات معکوس روی سلامتیست. همچنین در سایت fda اطلاعات کاملی وجود دارد . 

 

یک نوع ماده ی ترمیمی فلز مانند شامل مخلوطی از نقره، مس و قلع و گاهی اوقات روی، پالادیوم، ایندیوم و سلنیوم به شکل آلیاژ است که به مجموعه ی فلزات جیوه نیز اضافه می شود. در واقع آمالگام دندانی مخلوطی از جیوه و آلیاژ آمالگام است، ترکیب شیمیایی آمالگام باید ضرورتاً شامل نقره و قلع باشد.

آمالگام ها به 3 صورت طبقه بندی می شوند: