ایمپلنت دندان تیتانیومی بهتر است یا زیرکونیا؟

ایمپلنت دندان تیتانیومی بهتر است یا زیرکونیا؟ هنگامی که می‌خواهید دندان های آسیب دیده را جایگزین کنید، موارد زیادی را باید در نظر بگیرید. کاشت دندان یکی از روش‌ های پرطرفدار در دندانپزشکی است.

1402/01/05

2,574

ایمپلنت دندان تیتانیومی بهتر است یا زیرکونیا؟

هنگامی که می‌خواهید دندان های آسیب دیده یا از دست رفته خود را جایگزین کنید، موارد زیادی را باید در نظر بگیرید. کاشت ایمپلنت دندان یکی از روش‌های پرطرفدار در دندانپزشکی امروزی است.

برای بیشتر بیماران کاشت ایمپلنت قدم بزرگی در جهت حفظ سلامت دهان است. اما برای همین امر باز هم انتخاب‌های متعددی وجود دارد. یکی از این انتخاب‌ها، جنس ایمپلنت دندان است که می‌توان آن را از نوع تیتانیوم انتخاب کرد یا زیرکونیا. (توصیه می شود مقاله لمینت دندان را نیز مشاهده کنید)

ایمپلنت دندان زیرکونیا

ایمپلنت دندان در واقع پروتز مصنوعی جایگزین ریشه دندان است که برای ثابت نگهداشتن تاج مصنوعی (روکش دندان)، در داخل استخوان فک قرار می‌گیرد. ایمپلنت زیرکونیا جدیدتر از ایمپلنت تیتانیوم است و مدت زیادی نیست که مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ایمپلنت تیتانیومی از دهه 60 میلادی مورد استفاده قرار گرفت در حالی که ایمپلنت زیرکونیا از سال 2007 در ایالات متحده استفاده شد. هر دو ماده نام برده، زیست سازگار هستند و میزان موفقیت آنها از نظر جوش خوردن به استخوان (فرآیند یکپارچگی استخوان) مشابه است.

در فرآیند یکپارچگی استخوان، استخوان در اطراف ایمپلنت رشد کرده و با سطح ایمپلنت آمیخته می‌شود. این مرحله بسیار مهم است چرا که اگر به درستی انجام نشود، درمان ایمپلنت با شکست مواجه می‌شود.

در حال حاضر بیشتر ایمپلنتهای زیرکونیا مورد تأیید سازمان نظارت بر غذا و داروی آمریکا قرار دارد. بنابراین این نوع ریشه مصنوعی دندان قابل اطمینان است. در طراحی بیشتر انواع ایمپلنت زیرکونیا، پایه پیچی شکل و اباتمنت (قطعه واسط بین ایمپلنت و تاج دندان) سرهمی بوده و به صورت یک تکه واحد ارائه می‌شود.

در حالی که در ایمپلنت تیتانیومی پایه پیچی و اباتمنت، دو قطعه جداگانه هستند که در داخل هم پیچ می‌شوند. مزیت جدا بودن این دو قطعه در این است که دندان‌پزشک کنترل بیشتری بر ایمپلنت و موقعیت آن دارد اما ایراد کار این است که احتمال بروز خطا یا شل شدن پیچ در این طراحی، مطرح است.

آیا ایمپلنت زیرکونیا بدون فلز است؟

زیرکونیا به شباهت به الماس شهرت دارد. این ماده بلورین هنگامی که در دندانپزشکی ایمپلنت مورد استفاده قرار می‌گیرد کمی تغییر می‌کند تا همرنگ دندان شود.

زیرکونیا شکل بلورین فلز واسطه زیرکونیوم است و ایمپلنت زیرکونیا اغلب به عنوان ایمپلنت بدون فلز شناخته می‌شود چرا که هنگامی که بر روی زیرکونیوم کار می‌شود، پایدار شده و به فرم بلوری تبدیل می‌شود.

زیرکونیا در واقع اکسید زیرکونیوم است. برخی از بیماران به علت احتمال واکنش آلرژی به فلز، ترجیح می‌دهند از انواع ایمپلنت بدون فلز استفاده نمایند بنابراین برای این افراد، ایمپلنت زیرکونیا مناسب است.

ایمپلنت دندان تیتانیومی

تیتانیوم در صنعت پزشکی سال‌هاست که مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر دندانپزشکی معمولاً از تیتانیوم برای تعویض استخوان ران و زانو استفاده می‌شود. تیتانیوم فلزی محکم، سبک و غیر سمی است که در مقابل خوردگی مقاوم است.

نرخ موفقیت ایمپلنت تیتانیومی دندان حدود 95% است. بسیاری از افرادی که سال‌ها پیش ایمپلنت تیتانیومی کاشته ‌اند بیش از 30 سال از آن استفاده کرده‌ اند. اما در مورد ایمپلنت زیرکونیا هنوز داده‌ های بلند مدت برای بررسی موفقیت آن در طولانی مدت وجود ندارد.

از طرفی طراحی و مدل‌های زیرکونیا در حال تغییر است. مثلاً هنگام کاشت ایمپلنت زیرکونیا برخی از دندانپزشکان از طراحی یک تکه استفاده می‌کنند و برخی دیگر طراحی دو تکه را ترجیح می‌دهند. به همین علت نتایج مشخصی در مورد موفقیت این درمان وجود ندارد.

آلرژی به ایمپلنت دندان

احتمال آلرژی به ایمپلنت تیتانیومی بسیار کم است و شواهدی از آلرژی به زیرکونیا وجود ندارد. ایمپلنت تیتانیومی معمولاً از آلیاژ تیتانیومی ساخته می‌شود که ترکیبی از چندین فلز از جمله مقدار کمی آلومینیوم، وانادیوم و نیکل می‌باشد.

معدودی از افراد به ایمپلنت تیتانیومی آلرژی به شرح می‌دهند که معمولاً این آلرژی به علت نیکل موجود در آن است. افرادی که سابقه آلرژی به فلز دارند بهتر است قبل از کاشت ایمپلنت تیتانیومی، تست آلرژی ملیسا انجام بدهند.

ایمنی استفاده از زیرکونیا و تیتانیوم در داخل استخوان فک

هر دو نوع ایمپلنت زیست سازگار هستند. بنابراین بدن انسان آن را پس نمی‌زند و سمی تلقی نمی‌کند. برخی از عناصر کم مقدار آلیاژ تیتانیوم ایمپلنت ممکن است در جریان خون دیده شود اما در پژوهش‌های گسترده ‌ای که در 50 سال اخیر صورت گرفته است هیچ واکنش یا تاثیر نامطلوبی از آن دیده نشده است.

تنها استثنا در این زمینه آلرژی به فلز است. زیرکونیا هم همانند تیتانیوم زیست سازگار بوده و احتمال آلرژی به آن بسیار کم است و ذرات آن وارد جریان خون نمی‌شود. کاشت ایمپلنت دندان صرف ‌نظر از جنس آن، در مدت زمانی که طول می‌کشد تا بافت‌ها التیام پیدا کنند خطر عفونت به دنبال دارد.

بحث‌هایی وجود دارد که ایمپلنت با طراحی دو تکه احتمال نفوذ و پنهان شدن باکتری‌ها را بیشتر می‌کند در حالی که ایمپلنت یک تکه نیز نیاز به چسب دندان دارد بنابراین ممکن است باکتری‌ها در آن جمع شوند و فعالیت کنند. بنابراین نمی‌توان گفت کدام یک از نظر احتمال تجمع پلاک بهتر از دیگری است.

آیا از هر دو نوع ایمپلنت می‌توان برای جایگزینی همه دندان‌ها استفاده کرد؟

اگر تمامی دندان‌های یک قوس دندانی را می‌خواهید جایگزین کنید، ایمپلنت تیتانیومی گزینه بهتری است. از آن‌جایی ‌که این نوع ایمپلنت طراحی دو تکه دارد دندان‌پزشک برای ایجاد تغییرات جزئی در زاویه اباتمنت، آزادی عمل دارد.

بنابراین انحنای خط لبخند و بایت (تماس دندان‌های بالا و پایین با یکدیگر) طبیعی‌تر طراحی می‌شود. در مورد ایمپلنت زیرکونیا با طراحی یک تکه، ایجاد زاویه مورد نظر سخت‌تر است چرا که اباتمنت ثابت بوده و دندانپزشک نمی‌تواند آن را در موقعیت دلخواه قرار دهد.

ایمپلنت دندان تیتانیومی بهتر است یا زیرکونیا؟ - آیا از هر دو نوع ایمپلنت می‌توان برای جایگزینی همه دندان‌ها استفاده کرد؟

ایمپلنت تیتانیومی بهتر است یا زیرکونیا

برای پاسخ به این سؤال باید چند ویژگی مهم آنها را با یکدیگر مقایسه کنیم.

1- قیمت

هزینه ساخت ایمپلنت زیرکونیا بیشتر از ایمپلنت است بنابراین برای کاشت ایمپلنت زیرکونیا هزینه بیشتری باید بپردازید. به خاطر داشته باشید این تنها بخشی از قضیه است و هزینه تمام شده برای بیمار تنها مربوط به خود ایمپلنت نمی‌شود.

باید هزینه ‌های مشاور، عکس‌برداری، برنامه ‌ریزی دیجیتالی، مواد مورد استفاده، عمل جراحی و مراقبت ها و مراجعات پس از آن را هم به هزینه ایمپلنت اضافه کنید.

2- جوش خوردن ایمپلنت به استخوان و التیام بافت نرم

هر دو نوع ایمپلنت زیرکونیا و تیتانیومی زیست سازگار هستند و به خوبی با استخوان و لثه آمیخته می‌شوند. ایمپلنتهای تیتانیومی اغلب بیش از 20 سال دوام می‌آورند اما طول عمر ایمپلنت زیرکونیا هنوز در دست بررسی قرار دارد.

انواع قدیمی‌تر ایمپلنت زیرکونیا دچار شکستگی می‌شدند اما شرکت‌های سازنده اشکالات آن را برطرف کردند. از طرفی تبلیغاتی مانند ترساندن بیماران از شوک برقی یا پیزو الکتریک ایمپلنت تیتانیومی در صورت وجود فلز دیگری در دهان، باعث شد افراد بیشتری برای ایمپلنت زیرکونیا اقدام نمایند.

اما این ادعاها و نگرانی‌ها اثبات نشده است و هنوز هیچ شواهدی مبنی بر آن وجود ندارد.

3- سهولت درمان

فرایند کاشت ایمپلنت تیتانیومی درمان استاندارد جایگزینی دندان‌های از دست رفته است و جایگزین خوبی برای دندان مصنوعی می‌باشد. زمان کاشت ایمپلنت دندان بسیار مرسوم و متداول بوده و به سهولت انجام می‌شود.

عوارض این درمان بسیار کم بوده و در صورت کافی بودن تراکم و مناسب بودن وضعیت سلامت استخوان، مشکلی ایجاد نمی‌شود. در پژوهش‌ها ثابت شده است کاشت موفق ایمپلنت زیرکونیا طی عمل جراحی کمی چالش ‌برانگیز تر است.

بیشتر ایمپلنتهای زیرکونیا یک تکه هستند یعنی ایمپلنت و اباتمنت سرهم قرار دارند. به این ترتیب نمی‌توان ایمپلنت را در زیر لثه پنهان کرد یا زاویه آن را تنظیم کرد. گاهی اوقات به علت تفاوت‌هایی در تراکم استخوان یا نیم‌رخ دندان‌ها باید ایمپلنت‌ با زاویه مشخصی جایگذاری شود تا نتیجه بهتری کسب شود.

مدل‌های جدیدتر ایمپلنت زیرکونیا دو تکه هستند تا این مشکل برطرف شود و جایگذاری آنها آسان‌تر باشد. با این حال این انواع ایمپلنت زیرکونیا هنوز به صورت گسترده آزمایش نشده است.

4- زیبایی

برای بیشتر بیماران زیبایی دندان اهمیت زیادی دارد. ایمپلنت تیتانیومی نتایج خوبی از نظر زیبایی دارد اما برخی از افراد نگران هستند بخش فلزی پایین ایمپلنت به واسطه پس‌روی لثه نمایان شود.

به این ترتیب خط فلزی در قاعده دندان دیده می‌شود. همچنین در صورتی که لثه و استخوان نازک باشد این اتفاق رخ می‌دهد. برای جلوگیری از این مشکل می‌توان از اباتمنت سرامیکی استفاده کرد تا حلقه فلزی نداشته باشد.

از طرف دیگر ایمپلنت زیرکونیا به زیبایی بیشتر شناخته شده است و به علت رنگ سفید آن، علیرغم پس‌روی لثه یا نازک بودن آن زیبایی دندان به خطر نمی‌افتد. همچنین در سایت webmd اطلاعات کاملی وجود دارد.

5- استحکام و مقاومت

ایمپلنت تیتانیومی بسیار محکم و مقاوم است و ویژگی‌های انعطاف ‌پذیری و مقاومت در مقابل شکستگی در آن بسیار خوب است زیرکونیا انعطاف ‌پذیری کمتری دارد بنابراین ممکن است شکستگی‌های میکروسکوپی در آن ایجاد شود اما در مجموع این نوع ایمپلنت دندان هم بسیار سخت و محکم است.