انواع دندان مصنوعی کامل بر پایه ایمپلنت

انواع دندان مصنوعی کامل بر پایه ایمپلنت

هنگامی که سخن از ثابت کردن پروتز مصنوعی کامل یک قوس دندانی با ایمپلنت دندان به میان می‌آید، زمان و توجه قابل ملاحظه ‌ای به برنامه‌ ریزی جنبه ‌های مختلف عمل جراحی، ساخت و انتخاب پروتز مصنوعی و ترمیم نهایی اختصاص می‌یابد.

در اینجا با انواع پروتزهای مصنوعی بر پایه ایمپلنت که برای جایگزینی تمامی دندان های از دست رفته یک فک استفاده می شوند و معایب و مزایای آنها آشنا می‌شوید. (توصیه می شود مقاله لمینت دندان را نیز مشاهده کنید )

1- دندان مصنوعی کامل ثابت (بر پایه ایمپلنت) 

دندان مصنوعی کامل ثابت که به عنوان پروتز هیبرید پیچی نیز شناخته می‌شود سال‌های زیادی است که مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش یک اسکلت فلزی ساخته شده و قاعده پلاستیکی صورتی رنگ شبیه به لثه و دندان‌های مصنوعی سفید رنگ فرو رفته در آن، بر روی این چارچوب فلزی نصب می‌شوند.

مزیت‌های دندان مصنوعی کامل ثابت 

علت محبوبیت این روش، هزینه پایین ساخت پروتز است. علاوه بر این هزینه ترمیم آن نیز بسیار کم است و به سهولت با رزین ترمیمی شود، به این ترتیب که رزین بر روی نواقص و نواحی آسیب ‌دیده پروتز اضافه می‌شود.

از طرف دیگر مدت زیادی طول نمی‌کشد تا بیمار صاحب دندان شود و برای ترمیم آن نیز معمولاً نیازی به لابراتوار دندانپزشکی نیست و دندانپزشک می‌تواند آن را در همان جلسه ترمیم کند. 

 

معایب دندان مصنوعی کامل ثابت 

استفاده از این روش جایگزینی دندان‌های از دست رفته، معایب خاص خود را دارد. قاعده آکریلیک به واسطه حجم زیادی که دارد استحکام پیدا می‌کند. برای بهینه کردن استحکام آکریلیک، حداقل به 12 تا 15 میلی‌متر ضخامت از فاصله ترمیم از استخوان تا صفحه اکلوزال لازم است.

اگر مقدار آن کمتر از این باشد ترمیم ممکن است در هنگام جویدن غذا بشکند یا ترک بردارد. علاوه بر این اکرلیک سریع تر از دندان طبیعی یا سرامیک (پورسلین) ساییده می‌شود.

در نتیجه در صورتی که دندان مصنوعی در مقابل دندان‌های طبیعی و یا ترمیم‌های سرامیکی قرار داشته باشد، سریع تر ساییده شده و برجستگی‌های سطح جونده و لبه‌ های برنده دندان مسطح می‌شود.

این باعث می‌شود کارایی جویدن بسیار کاهش پیدا کند و زیبایی دندان‌ها و لبخند نیز تحت تأثیر قرار بگیرد. در نهایت به مرور زمان ارتفاع دندان کاهش می‌یابد. 

راهکارهایی برای برطرف کردن برخی از این مشکلات گفته شده از جمله استفاده از دندان مصنوعی سرامیکی به جای دندان مصنوعی پلاستیکی و همچنین استفاده از جزیره ‌های فلزی و اکلوزال فلزی در ناحیه عقب دهان ارائه شده است تا ارتباط فرورفتگی ها و برجستگی‌های دندان حفظ شود.

با این حال این کار باعث افزایش هزینه نهایی ترمیم شده و استفاده از فلز ممکن است زیبایی پروتز را تحت تأثیر قرار دهد. 

 

2- اسکلت فلزی با روکش دندان سرامیکی مجزا 

در این روش از یک اسکلت فلزی به عنوان قاعده استفاده می‌شود و اسکلت روکشهای دندان (تاج دندان مصنوعی) تکی که هر یک جایگزین یک دندان می‌شوند به عنوان بخشی از اسکلت فلزی بر روی این قاعده قرار می‌گیرند.

سپس روکش دندان سفید رنگ به صورت تک تک ساخته شده و بر روی اسکلت فلزی چسبانده می‌شوند. در نهایت پروتز مصنوعی به صورت یک تکه واحد به بیمار داده می‌شود.

مزیت‌های اسکلت فلزی با روکش دندان سرامیکی 

تعداد زیادی روکش دندان مجزا باعث می‌شود ترمیم شکل طبیعی‌تری داشته باشد در حالی که نیازی نیست دقیقاً به تعداد دندان‌های از دست رفته ایمپلنت جایگذاری شود.

لازم به ذکر است که از نظر زیبایی، دندان‌های سرامیکی بسیار بهتر از آکریلیک هستند، در مقابل تغییر رنگ لکه مقاومت بیشتری دارند و استحکام بالایی در مقابل فشارهای فک نشان می‌دهند بنابراین ساییده نمی‌شوند. 

معایب اسکلت فلزی با روکش دندان سرامیکی 

احتمال شکستن این نوع ترمیم به صورت لب پر شدن سرامیک بیشتر است و ممکن است ترک‌های مویی و ترک‌های بزرگ‌تری ایجاد شود که هزینه ترمیم و پیچیدگی درمان آن بیشتر از دندان مصنوعی آکریلیک است.

با این ‌حال از آنجایی ‌که روکش دندان ساخته شده و به صورت تک تک جایگزین دندان‌ها می‌شود احتمال گران شدن ترمیم تا حد قابل توجهی کاهش می‌یابد چرا که غالباً تنها یکی از روکش های دندان دچار مشکل می‌شود که می‌توان آن را به صورت مجزا درآورده و ترمیم کرد و یا با روکش دندان جدید به روش بریج جایگزین نمود.

به علاوه در صورتی که مطب دندانپزشکی مجهز به دستگاه کد / کم باشد می‌توان با استفاده از آن، طراحی پروتز اولیه از جمله اسکلت فلزی و روکش دندان را انجام داد و در زمان صرفه ‌جویی قابل توجهی داشت. به این ترتیب می‌توان در همان روز پروتز را ترمیم کرده و تحویل بیمار داد. 

 

 

3- اسکلت زیرکونیا با روکش سرامیکی پیوسته 

این ترمیم ثابت قوس دندانی کامل، شامل یک اسکلت زیرکونیا است که روکش سرامیکی بر روی آن قرار گرفته است. 
 

مزیت‌های اسکلت زیرکونیا با روکش سرامیکی 

این پروتز در مقایسه با پروتزهای دارای اسکلت فلزی، از مزیت مهم زیست سازگاری برخوردار است و از نظر زیبایی به علت رنگ سفید شبیه دندان بسیار مناسب بوده و استحکام خوبی دارد.

قاعده سفید رنگ اسکلت زیرکونیا باعث می‌شود مشکل رنگ فلزی پروتزهای قبلی، برطرف شده و در نهایت پروتز ظاهر زیباتر و طبیعی‌تری داشته باشد. علاوه بر این استحکام و دوام قاعده زیرکونیا بسیار زیاد است. استفاده از روکش سرامیکی بر روی اسکلت زیرکونیا زیبایی و شفافیت مناسبی به ترمیم بخشیده است. 

 

معایب اسکلت زیرکونیا با روکش سرامیکی پیوسته 

مهم‌ترین اشکال این پروتز، ویژگی‌های خود سرامیک است. به علت فرایندی که در آن روکش سرامیکی بر روی اسکلت زیرکونیا قرار گرفته و به صورت یک تکه واحد در می‌آید،

در صورتی که هر گونه لب پر شدگی یا ترک ‌خوردگی در ترمیم ایجاد شود باید تمامی پروتز برداشته شده و به لابراتوار دندانپزشکی فرستاده شود تا در آنجا مجدداً روکش سرامیکی بر روی ترمیم کار شود. این کار دشوار بوده و ممکن است هزینه و استرس زیادی برای بیمار ایجاد کند چرا که باید چند جلسه به دندانپزشک مراجعه کند و مدتی بدون دندان سر کند. 

برای به حداقل رساندن احتمال صدمه دیدن روکش سرامیکی پیوسته، اسکلت زیرکونیا را می‌توان به شکلی طراحی کرد که بتوان بر روی آن، روکش دندان تکی استفاده کرد.

به این ترتیب برای ترمیم روکش دندان لب پر شده، تنها کافی است همان دندان در بیاید و ترمیم شود. به ‌این‌ ترتیب هم هزینه درمان کاهش پیدا می‌کند و هم نیازی به درآوردن کل دندان نیست. 

4- پروتز تمام زیرکونیا (بدون سرامیک) 

در این روش استحکام و مقاومت پروتز به حداکثر می‌رسد چرا که تنها از یک ماده یکدست (زیرکونیا) ساخته شده است. ترمیم تمام زیرکونیا از یک تکه بلوک یک دست زیرکونیا تراشیده می‌شود. سپس زیرکونیا رنگ می‌شود تا ظاهر آن کاملاً شبیه مینای دندان و لثه باشد.

 

مزیت‌های پروتز تمام زیرکونیا 

زیرکونیا بسیار بادوام و مقاوم است و احتمال ساییدگی آن بسیار کم است و به‌ ندرت امکان لب پر شدن یا ایجاد ترک‌های مویی در آن وجود دارد. 

 

معایب پروتز تمام زیرکونیا 

متأسفانه کم بودن شفافیت زیرکونیا، باعث کاهش زیبایی دندان مصنوعی می‌شود. علاوه بر این مواردی از شکستن شدید اسکلت زیرکونیا مانند دو نیم شدن آن گزارش شده است.

در صورتی که چنین اتفاقی رخ بدهد باید تمامی پروتز برداشته شده و پروتز دیگری از اول ساخته شود. این کار از نظر هزینه و زمان برای بیمار و دندانپزشک نامطلوب است.

در شرایط شکستگی کامل پروتز زیرکونیا، تمامی پروتز برداشته می شود و دوباره ساخته می‌شود. اما در صورتی که مطب دندانپزشکی مجهز به تکنولوژی کد / کم باشد می‌توان در یک جلسه تمامی کار تراشیدن و آماده سازی ترمیم را انجام داد.

می‌توان از طراحی اولیه پروتز برای تراش مجدد ترمیم استفاده کرد تا به این ترتیب صرفه‌ جویی قابل توجهی در مدت زمان درمان انجام شود. علاوه بر این برای بهره بردن از استحکام زیرکونیا و زیبایی آن، اسکلت زیرکونیا را می‌توان به صورت اختصاصی و سفارشی تهیه و اصلاح کرد.

برای مثال در نواحی جلوی قوس دندانی ممکن است روکش دندان سرامیکی تکی اضافه شود در حالی که در عقب آن همان ساختار تمام زیرکونیا حفظ شده است. به این ترتیب در جلوی دهان پروتز کاملاً شبیه دندان‌های طبیعی بوده و زیبایی مناسبی دارد. 

5- چندین بریج بر پایه ایمپلنت 

یکی دیگر از روش‌های جایگزینی تمامی دندان های عقبی رفتة یک قوس دندانی بر پایه ایمپلنت، استفاده از چندین بریج دندان معمولی پی اف ام بر پایه دندان‌های ایمپلنتی است.

مزیت های بریج بر پایه ایمپلنت دندان 

این روش برای پر کردن جای خالی دندان‌های یک قوس دندانی، ساده بوده و شبیه بریج دندان معمولی کار می‌شود . این پروتز دندانی ظاهر طبیعی و شبیه دندان واقعی دارد. در صورت شکستن سرامیک، بریج تعویض میشود و تمامی پروتز تحت تأثیر این مشکل قرار نمی‌گیرد. 

 

معایب بریج بر پایه ایمپلنت 

در این روش برای هر بریج سه تا چهار واحدی حداقل به دو ایمپلنت دندان نیاز است که باید انتخاب محل کاشت آن بسیار دقیق صورت بگیرد. در حالی که در روش‌های دیگر تنها چهار ایمپلنت دندان برای کل پروتز یک فک کفایت می‌کند.

بنابراین هزینه این روش بیشتر است. برای مثال اگر سه بریج دندان در فک پایین استفاده می شود، حداقل شش ایمپلنت دندان لازم است.

کاشت ایمپلنت ممکن است نیاز به پیوند استخوان داشته باشد. در روش مرسوم دندان مصنوعی کامل چهار ایمپلنتی ، ایمپلنت ها در ناحیه جلوی دهان جایگذاری می‌شوند چرا که در این ناحیه استخوان فک بیشترین حجم و تراکم را دارد و احتمال عوارض ناشی از صدمه دیدن ساختارهای حیاتی نواحی عقب فک، به حداقل می‌رسد.

در پروتز تک واحدی از باله های های جانبی در ناحیه عقب دهان استفاده می شود. در روش چند بریجی، کاشت ایمپلنت هایی در جلو و عقب دهان انجام می شود که مستلزم مهارت، دقت و زیاد بودن حجم استخوان می باشد.

علاوه بر این، جایگذاری چند بریج پی اف ام ممکن است چالش برانگیز باشد چرا که چند ناحیه تماس باید تنظیم و آماده سازی شود که این ویژگی ممکن است هماهنگی پروتزها را با مشکل مواجه سازد. 

 

نتیجه گیری

تمام روش‌های گفته شده از مزیت مهم و استحکام و مقاومت بالای ایمپلنت و ترمیم برخوردار هستند. با این حال باید شکستن اسکلت فلزی ترمیمی که بر روی پایه مستحکم ایمپلنت قرار می‌گیرد مدنظر قرار داشته باشد چرا که ممکن است لازم باشد این بخش از پروتز برداشته و ترمیم شده و یا مجدداً ساخته شود. 

به هنگام انتخاب روش درمانی باید دندان‌های فک مقابل نیز در نظر گرفته شوند. زیرکونیا از نظر استحکام و مقاومت در مقابل ساییدگی، گزینه ‌ای ایده‌آل محسوب می‌شود اما در صورتی که دندان‌های مقابل آن آکریلیک باشد باعث ساییدگی مواد آکریلیک می شود. 

مهم‌ترین نکته در برنامه‌ ریزی درمانی، ضرورت سنجیدن معایب و مزایای هر روش برای دستیابی به بهترین نتیجه ممکن است. همچنین در سایت perio اطلاعات کاملی وجود دارد.